Hoe gaat bestuursdwang in zijn werk en wat kan u verwachten?

Bestuursdwang is het daadwerkelijk handelen van een bestuursorgaan om een overtreding te beëindigen.

De Algemene wet bestuursrecht (Awb) schrijft voor hoe de uitvoering van bestuursdwang in zijn werk gaat. U moet hierbij rekening houden dat er 2 stappen te nemen zijn door een overheidsorgaan. Dat is de vooraanschrijving en de aanschrijving. Daarna volgt eventueel bezwaar. Sommige bestuursorganen sturen meerdere vooraankondigingen zoals bijvoorbeeld een constateringsbrief, een wrakingsbrief, een rapportage met bevindingen, enz… Dit zijn geen verplichtte onderdelen van een handhavingstraject. Een bestuursorgaan dient zorgvuldig te handelen en sommige bestuursorganen vinden het sturen van meerdere soorten brieven zorgvuldig.

Vooraanschrijving

Dit is het aankondigen van een last. Afdeling 3.4 van de Awb schrijft voor dat er een uniforme openbare voorbereidingsprocedure van kracht is. Dat betekend met zoveel woorden dat het bestuursorgaan de overtreder in de gelegenheid moet stellen om zijn of haar zienswijze in te kunnen dienen op het nog te nemen besluit, het zogenaamde concept besluit. Als het besluit gericht is tegen 1 overtreder dan kan het bestuursorgaan volstaan met het schrijven van een brief aan de overtreder met de mededeling dat er een besluit wordt genomen en wat het besluit zal zijn. Natuurlijk moet in deze brief ook staan wat de overtreding is en dat men hierop kan reageren.

De vooraanschrijving moet de volgende onderdelen bevatten:

• naam en adres van de overtreder
• plaats van overtreding
• de overtreding inclusief vermelding van de regels die zijn overtreden
• de termijn van begunstiging (wanneer men officieel het besluit gaat nemen)
• uitnodiging voor het indienen van zienswijze en bij wie dat moet gebeuren
• ondertekening van bestuursorgaan
• datum van verzending

Bovenstaand is niet uitputtend. Het is ook niet zo dat als 1 onderdeel wat hier genoemd is wordt vergeten dat dan alles ongeldig is. De wet schrijft voor dat het zorgvuldig moet gebeuren en dat is een ruim begrip.

De vooraanschrijving hoeft niet te gebeuren als het spoedeisend karakter van de overtreding zich daartegen verzet. Er kunnen overtredingen zijn die direct aan gepakt moeten worden omdat er gevaar dreigt. Dan hoeft een bestuursorgaan geen vooraanschrijving te sturen maar mag zij direct handelen. Een illegaal gebouwde schuur heeft geen spoedeisende karakter, dus zal het bestuursorgaan zich moeten conformeren aan de uniforme openbare voorbereidingsprocedure.

Aanschrijving

De aanschrijving is het “echte” besluit, welke dus volgt op de vooraanschrijving. Deze heeft wel een vormvereiste. Het belangrijkste wat er in deze brief moet staan is “wij besluiten dat…”. Zolang deze zin of een zin met gelijke strekking niet in de brief staat, is het geen besluit. Daarnaast moet de brief ook de volgende onderdelen bevatten:

• Naam en adres van de overtreder (geheel correct gespeld)
• De aard van de overtreding
• De plaats van de overtreding
• De (wettelijke) bepalingen die zijn overtreden en of lokale regels
• een samenvatting van eventuele zienswijzen die zijn ingediend
• een weerlegging van deze zienswijzen
• het besluit waaruit duidelijk moet blijken wat de overtreder moet doen
• een begunstigingstermijn
• een bezwaarclausule en voorlopige voorziening
• een dagtekening
• een ondertekening

Bovenstaand zijn minimale eisen. Als er onderdelen niet in staan, is het geen zorgvuldige brief of besluit waardoor de rechter in bezwaar of beroep kan zeggen dat mensen de brief niet snappen en er dus een onzorgvuldig besluit is genomen, waarna het bestuursorgaan overnieuw kan beginnen.

Dit zijn algemene eisen aan handhavingsbrieven. Als er bestuursdwang wordt aangezegd wordt het besluit uitgevoerd door het bestuursorgaan, als u het niet heeft gedaan vóór die tijd. Vaak worden de kosten van de bestuursdwang ook op de overtreder verhaald, tenminste als dit in het besluit ook daadwerkelijk genoemd wordt.

Bestuursdwang is in principe onomkeerbaar. Een vorm van bestuursdwang is ook het weghalen van een caravan of aanhangwagen van de openbare weg. Als het nog een goede caravan of aanhangwagen is dient het bestuursorgaan de caravan of aanhangwagen ergens op te slaan en als een goed huisvader dat ding te bewaren. In de gevallen dat het geen enkele economische waarde heeft mag de overheid hem direct slopen, waarbij de overtreder nog wel moet betalen voor afvoer en sloop. Vaak kan een eigenaar de caravan of aanhangwagen wel terug krijgen, als hij of zij heeft betaald voor het afslepen en stallen van dat voertuig. Als iets niet in zijn geheel vervoert kan worden mag het bestuursorgaan het geheel slopen en afvoeren. Ook dan kunnen die kosten worden verhaald.

Kosten

Kosten die verhaald kunnen worden zijn alle kosten. Ook de kosten die een ambtenaar maakt ter voorbereiding van het uitvoeren van de bestuursdwang. Het is voor het bestuursorgaan wel lastig om te bewijzen welke kosten die ambtenaar maakt voor het project, maar het is wel mogelijk. Zeker als het bestuursorgaan gewent is om met projecten te werken, dan is het simpel aantoonbaar wat deze voorbereiding- en of begeleidingsuren zijn. Ook het inhuren van materiaal en materieel zijn verhaalbaar. Vaak worden voor de uitvoering van het project bedrijven ingehuurd door het bestuursorgaan die gespecialiseerd zijn om de klus te klaren. Als de te verwachtte kosten niet boven de aanbesteding normen komen, hoeft de overheid ook geen offertes te vragen. Dat betekend weer dat bedrijven niet een marktconform tarief in rekening hoeven te brengen. Natuurlijk moet het bestuursorgaan dit bedrag vaak voorschieten en zal er wel worden geïnformeerd naar prijzen die bedrijven vragen, maar meestal gaat dit op basis van uurtje-factuurtje. Ik raad u niet aan om de overheid als aannemer in te huren! De kosten die verhaald worden zijn meestal 2 tot 3 keer de “marktwaarde”.

Besluit

Het onderdeel besluit uit de brief moet eenduidig en volledig zijn. Allereerst moet er staan dat wat en dat er besloten is. Meestal begint de zin met “Hierbij besluiten wij dat….”. Vervolgens moet er duidelijk staan wat de overtreder moet doen om de overtreding ongedaan te maken, bijvoorbeeld “u moet uw schuur verwijderen en verwijderd houden”. Die laatste toevoeging is belangrijk omdat na het slopen weer een nieuwe schuur gebouwd kan worden, waardoor de hele procedure opnieuw gedaan moet worden.

Ook dient er een begunstigingstermijn worden genoemd. Dit moet een redelijke termijn zijn waarin de overtreder zelf de mogelijkheid heeft om de overtreding ongedaan te maken. Vele bestuursorganen maken de begunstigingstermijn net zolang als de bezwaartermijn om allerlei praktische redenen. Als de overtreding na de begunstigingstermijn nog bestaat heeft het bestuursorgaan titel om te handelen. Dan mag zij dus tot uitvoering overgaan, tenzij een verzoek om voorlopige voorziening is ingediend en hierop is beslist. Het fenomeen bezwaar, beroep en of voorlopige voorziening wordt apart behandeld binnen deze site.