Wat doet handhaving en waarom is handhaving noodzakelijk? Handhaven is noodzakelijk, omdat er chaos ontstaat wanneer iedereen zomaar zijn gang zou kunnen gaan. Met chaos valt nagenoeg niet te leven. Daarom hebben we met zijn alle een aantal spelregels bedacht, ook wel wetten genoemd, waaraan iedereen zich moet houden. Deze site beperkt zich tot bestuurlijke handhaving.

Een vorm van handhaven is ook strafrechtelijke handhaving, denk hierbij aan het werk wat met name de politie doet. Ook bestaat er privaatrechtelijke handhaving en dat wordt geregeld in het burgerlijk wetboek. Een voorbeeld hiervan is dat mensen op andermans grondgebied hebben gebouwd, waar de eigenaar het niet mee eens is. Dan zult u uiteindelijk bij de rechter uitkomen.

Bestuurlijke handhaving kenmerkt zich doordat een bestuur zijn (politieke) verantwoordelijkheid neemt en een afweging maakt van de te ondernemen stappen. Bestuursrechtelijke handhaving is het opleggen van sancties door een bestuursorgaan zoals het college van burgemeester en wethouders. Een vorm van handhaving is  bestuursdwang, dwangsom en intrekking van de vergunning of het opleggen van een bestuurlijke boete. Een bestuursorgaan is zelf bevoegd om zonder tussenkomst van een rechter iets af te dwingen, tenminste als het een bestuursorgaan is die volgens de Algemene wet bestuursrecht is aangewezen. Het bestuur van de plaatselijk duivenvereniging is geen wettelijke vastgesteld bestuursorgaan om te mogen handhaven behalve binnen de vereniging.

Bestuursdwang

Deze vorm van handhaving is het ultieme middel van een bestuursorgaan is het opleggen van bestuursdwang. De boodschap naar de overtreder is dan vaak: voer de sanctie zelf uit of wij doen het voor u (en zullen de kosten hiervan op u verhalen). Bijvoorbeeld; iemand heeft een illegale schuur neer gezet en het bestuursorgaan sommeert de overtreder het te verwijderen, of anders komt het bestuursorgaan zelf met de bulldozer. Dit is dus onomkeerbaar.

Dwangsom

Een speciale vorm van bestuursdwang is het opleggen van een dwangsom. Dit is soort boete door een geldbedrag te laten betalen voor iedere keer dat wordt geconstateerd dat de overtreding niet is opgeheven. Zo probeert de overheid door middel van een financiële prikkel de overtreding te stoppen. Een dwangsom opleggen is vaak het meest effectief als het over gedragingen gaat. Bijvoorbeeld iemand die wil zijn illegale winkel niet sluiten, dan kan er een dwangsom op gelegd worden. Je kan tenslotte moeilijk dat mens vermoorden of de winkel slopen (vormen van bestuursdwang) om de overtreding te beëindigen. Dicht spijkeren kan wel, maar dat is ook snel ongedaan gemaakt.

Bestuurlijke boete

Een bijzondere vorm van handhaving is de bestuurlijke boete. Het bestuursorgaan kan vast stellen dat met name regels uit de Algemene plaatselijke verordening, maar ook uit andere beleidszaken, er bedragen worden vastgesteld die worden opgelegd bij een overtreding. Voorwaarde is dus wel dat het in een vastgesteld beleid moet worden geregeld. Dit is anders als bij de dwangsom. Bij de dwangsom hoeft er geen vastgesteld beleid te zijn. Een voorbeeld van een bestuurlijke boete is als u uw kliko een dag te vroeg aan de straat zet. Als het bestuursorgaan heeft vastgesteld dat daar een bestuurlijke boete voor opgelegd kan worden, kan dus de handhaver hiervoor schrijven. Het heeft veel overeenkomsten met het werk wat de politie doet, maar dit is geen strafrechtelijke boete. Het geld verdwijnt dan ook volledig in de kas van het bestuursorgaan.